Wyjaśniamy, kto może się starać o rentę socjalną [poradnik]
Pomyślmy o niej, jeżeli nie mamy stażu uprawniającego do renty chorobowej i jednocześnie jesteśmy niezdolni do pracy.
Osoby, które zachorowały w dzieciństwie lub młodości i nie osiągnęły przez to stażu pozwalającego na przyznanie renty chorobowej, mogą starać się o rentę socjalną. Innymi słowy, renta socjalna jest świadczeniem dla tych osób, którym kłopoty ze zdrowiem nie pozwoliły na wypracowanie stażu pracy wymaganego do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.
Przypomnijmy zatem, jaki staż (okres składkowy i nieskładkowy) jest wymagany od osób ubiegających się o renty chorobowe. Wynosi on:
- 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
- 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
- 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
- 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
- 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
WAŻNE! Okres wymaganych 5 lat w odniesieniu do osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 roku życia, musi przypadać w ciągu ostatniego 10-lecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Jeżeli nie masz, Czytelniku, takiego stażu, a jednocześnie jesteś niezdolny do pracy, pomyśl o rencie socjalnej. Na otrzymanie renty socjalnej mogą liczyć jedynie te osoby, które zostaną uznane za całkowicie niezdolne do pracy. Tak samo, jak w przypadku rent chorobowych, oceny stopnia niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS.
Podczas badania opiera się on głównie na dostarczonej dokumentacji medycznej, opisującej przebieg dotychczasowego leczenia i stan zdrowia ubiegającego się o rentę. Zadaniem orzecznika jest ocena, czy stan zdrowia chorego jest przeszkodą w wykonywaniu przez niego pracy zawodowej.
Zgodnie z przepisami, niezdolność do pracy jest orzekana na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu - wówczas niezdolność do pracy będzie orzekana na okres dłuższy.
W przypadku rent socjalnych, poza stwierdzeniem odpowiedniego stopnia niezdolności do pracy, przed orzecznikiem stoi dodatkowe zadanie. Musi on ocenić, kiedy rozpoczęła się choroba, której skutkiem jest całkowita niezdolność do pracy.
Rentę socjalną mogą bowiem otrzymać jedynie te osoby, których choroba rozpoczęła się:
- przed ukończeniem 18 roku życia,
- w trakcie nauki w szkole lub studiów, ale przed skończeniem 25 roku życia,
- w czasie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Wymagane jest, by w jednym z tych okresów powstała choroba, która stała się przyczyną niezdolności do pracy. Nie ma znaczenia, kiedy chory stał się niezdolny do pracy.
WAŻNE! Mimo spełnienia wszystkich powyższych warunków renta socjalna nie zostanie przyznana m.in. osobie, która ma: emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy, inwalidzką lub strukturalną, świadczenie lub zasiłek przedemerytalny, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, rentę rodzinną w wysokości przekraczającej 200 procent najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Renta jest przyznawana w jednakowej wysokości i waloryzowana co roku, w terminach waloryzacji emerytur. Od 1 marca 2015 r. renta socjalna wynosi 739,58 zł.
Po najbliższej marcowej waloryzacji będzie to niewiele więcej, bo 741,35 zł.
Andrzej Gębarowski