Praktyczne porady, jak kupować zabawki. Wybieraj je... nosem
Zabawki rozwijają wyobraźnię. Ale nie może jej zabraknąć też dorosłym kupującym je w prezencie, na przykład z okazji Dnia Dziecka. Wybierając je, trzeba kierować się nie tylko walorami estetycznymi, ale i bezpieczeństwem dzieci.
Przed nami kolejny Dzień Dziecka - czyli czas kupowania zabawek. Ich wybór jest spory, ale mają być nie tylko modne czy w dobrej cenie, ale - i to przede wszystkim - bezpieczne! Podpowiadamy, jak je wybrać.
Na rynku są produkty szkodliwe
Jakby nie wiem jak szczelny był system ochrony konsumentów (a w przypadku tych małych, przepisy są bardzo restrykcyjne), na rynek trafiają produkty, które mogą być szkodliwe dla zdrowia i życia. Pamiętajmy, że dzieci gwałtowniej reagują na toksyczne substancje, które powodują na przykład uporczywe wypryski, zaczerwienienia skóry, ciągły kaszel. Leczymy to antybiotykami, nie kojarząc choroby z ciuszkiem czy zabawką, które są prawdziwymi winowajcami.
Jak to możliwe
Dlaczego możemy kupić zabawki, o których potem czytamy, że są zabójcze, trujące, niebezpieczne? Przecież każdy produkt dopuszczony na rynek UE musi spełniać określone dla swojej grupy wymagania - potwierdzone badaniami laboratoryjnymi, procedurami, itd.
To prawda. Tyle że ostatecznie deklarację zgodności z wymogami bezpieczeństwa wystawia sobie sam producent. Dopiero zewnętrzna kontrola może wykazać, czy obietnica jest zgodna z prawdą, czy nie.
Ale sami możemy wiele zrobić, by zmniejszyć ryzyko kupienia niebezpiecznej zabawki.
Wąchaj!
Przed zakupem wąchaj zabawki, ciuszki, buty. Bo trujące substancje po prostu śmierdzą. Zapach jest silny i duszący. Nie da się go nie wyczuć.
Wybieraj, gdzie kupujesz
Eksperci zachęcają do kupowania zabawek w sklepach - najlepiej markowych, istniejących od lat. Na bazarach mogą pojawiać się towary, co do których istnieje podejrzenie, że przy ich sprowadzaniu niekoniecznie zachowano procedury.
Dopasuj do wieku
Zawsze wybieraj zabawki dopasowane do wieku dziecka. To naprawdę bardzo, bardzo ważne. Jeśli zapomnisz o tej zasadzie, dziecku może stać się ogromna krzywda. Na opakowaniu przeczytasz, dla jakiej grupy wiekowej jest przeznaczona dana zabawka (na przykład dla maluchów poniżej 3. roku życia).
Zwróć uwagę, czy na zabawce jest informacja w języku polskim odnośnie ograniczeń wiekowych wraz ze wskazaniem niebezpieczeństwa, którego to ostrzeżenie dotyczy.
Nie próbuj za bardzo zaoszczędzić
Jeśli cena zabawki jest zastanawiająco niska, to powinien być sygnał wzbudzający podejrzenie, że produkt może być podrobiony (udający markowy) albo nie spełniać warunków bezpieczeństwa. Na przykład w przypadku tanich zabawek dźwiękowych poziom hałasu może być tak duży, że uszkodzi słuch dziecka!
Oglądaj
Bardzo dokładnie obejrzyj zabawkę - ale nie pod kątem urody, a bezpiecznego używania.
Sprawdź na przykład:
* ostrość krawędzi,
* zamocowanie elementów twarzy maskotek, lalek (oczy, nosy), kółek w autkach,
* otwory lub luki, do których dziecko mogłyby włożyć palce i zranić się częściami mechanicznymi wewnątrz zabawki.
Koniecznie trzeba też sprawdzić, czy drobne elementy nie odpadają przy lekkim naciśnięciu. Jeśli tak, istnieje realne zagrożenie, że dziecko je połknie lub nimi się udławi.
Sprawdź również, czy tworzywo sztuczne, z jakiego wykonana jest zabawka, nie jest zbyt kruche - bo może połamać się na małe, ostre kawałki.
Zabawki, które można złożyć (jak wózek, dziecięca deska do prasowania, itp.), muszą mieć blokadę zabezpieczającą. Wypróbuj, czy spełnia ona swoje zadanie.
Nie zapominajmy, że niebezpieczne części znajdują się nie tylko na zewnątrz zabawki, ale i w jej wnętrzu. Upewnij się że nie ma tam twardych lub ostrych elementów, jak kawałki metalu, gwoździe, igły, sznurki, drzazgi. Występuje również przy ozdobach na odzieży, więc ją również zbadaj pod tym kątem.
Instrukcja to nie jest kolejny papierek
Sprawdź, czy do zabawki, którą chcesz kupić, dołączona jest instrukcja jej montażu lub obsługi. Powinna być w języku polskim.
Warto wiedzieć, że do niektórych towarów (na przykład rowerków, hulajnóg, huśtawek), powinna być dołączona również instrukcja użytkowania.
Uwaga! W przypadku zabawek edukacyjnych (jak pracownie chemiczne czy ceramiczne lub podobne artykuły) koniecznie trzeba zwrócić uwagę na instrukcje ich użytkowania. Dla dobra dziecka lepiej nie lekceważyć tego zalecenia. Tego rodzaju zabawki muszą zawierać ostrzeżenie o niebezpiecznym charakterze substancji oraz wskazywać środki ostrożności, które powinny być stosowane w celu uniknięcia zagrożeń.
Prawna ochrona nie zwalnia od myślenia
Według naszego prawa dziecko to konsument pod szczególną ochroną. Przeznaczone dla niego produkty muszą spełniać najbardziej restrykcyjne wymogi bezpieczeństwa. Ale to czy zabawka jest bezpieczna w użytku, czy nie, zależy nie tylko od niej samej, ale i od tego, w jaki sposób jest używana oraz wieku bawiącego się nią dziecka. A to już rola dorosłych, by ze sklepowej oferty wybrać takie produkty, które nie zrobią krzywdy.
Zabawki używane i funkcjonalne
Szczególnie dokładnie sprawdzaj zabawki kupione z drugiej ręki i otrzymane od znajomych. A to dlatego, że starsze produkty mogą nie spełniać obecnych wymogów bezpieczeństwa.
Z kolei zabawki funkcjonalne to takie, które działają i są używane w taki sam sposób, jak urządzenia przeznaczone do użytku dorosłych. Mogą być ich pomniejszonym modelem. Zawierają ostrzeżenie, że są do użytku pod bezpośrednim nadzorem osoby dorosłej. Ponadto dołącza się do nich m.in.: instrukcję użytkowania; informacje o środkach ostrożności; ostrzeżenie, że ich niezachowanie narazi użytkownika na określone przez producenta zagrożenia; wskazanie, że zabawka musi być przechowywana w miejscu niedostępnym dla dzieci poniżej wieku określonego przez producenta.
Co jest zabawką, a co nią nie jest
Wyjaśniamy, jak to wygląda w świetle prawa. Zgodnie z nim zabawką jest każdy produkt lub materiał zaprojektowany czy przeznaczony - wyłącznie lub nie - do użytku podczas zabawy przez dzieci poniżej 14. roku życia.
Wyrażenie „wyłącznie lub nie” ma znaczenie! Bo wskazuje, że produkt nie musi być przeznaczony wyłącznie do zabawy, aby go można było uznać za zabawkę. Dlatego jest nią także na przykład breloczek z przyczepionym misiem.
Jeszcze zabawka czy już sprzęt sportowy?
Czym według prawa jest na przykład deskorolka? A To zależy - od wagi dzieci. Deskorolka przeznaczona dla maluchów ważących poniżej 20 kg jest zabawką. Powinna wówczas posiadać deklarację zgodności i oznaczenia odnoszące się właśnie do tej kategorii towarów. Ale przekroczenie kryterium wagowego powoduje, że deskorolka trafia do grupy sprzętu sportowego, który podlega już innym przepisom.
Nieodpowiednia dla dziecka poniżej 3 lat
Na niektórych zabawkach nigdy nie będzie tego ostrzeżenia. Ostrzeżenia takie nie mają zastosowania do zabawek, które w oczywisty sposób są nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat. Należą do nich między innymi: zabawki chemiczne, pociskowe i funkcjonalne (do tych ostatnich należą na przykład: maszyna do szycia, skrzynka z narzędziami, ekspres do kawy, mikroskop); imitujące kosmetyki, zabawki zdalnie sterowane z zaawansowanymi funkcjami; stroje na bale przebierańców w dużych rozmiarach; gry planszowe oparte na strategiach, lalki o twardym tułowiu z akcesoriami niewielkich rozmiarów.
Zapamiętaj: dla tego rodzaju wymienionych zabawek wymaganie dotyczące ostrzeżenia („0-3”) nie jest obowiązkowe.
Konsultacja merytoryczna: Ewa Mazurkiewicz, dyrektor zielonogórskiej delegatury Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Gorzowie Wlkp.