Nie piją alkoholu, nie palą, a mają raka krtani [infografika]

Hanka Sowińska

Dlaczego nowotwory głowy i szyi coraz częściej atakują osoby przed 40 rokiem życia? Jak skutecznie walczyć z tą nową epidemią?

Specjaliści alarmują: w Polsce, a także w innych krajach Europy, obserwuje się nowe zjawisko epidemiologiczne, określane jako fenomen epidemiologiczny.

Chodzi o wzrost liczby nowych zachorowań na nowotwory głowy i szyi u ludzi określanych jako „młodzi dorośli”, którzy nigdy nie palili ani nie nadużywali alkoholu. Badania naukowe wskazują, że czynnikiem potencjalnego ryzyka w tej grupie jest infekcja wirusem HPV.

Dane z Krajowego Rejestru Nowotworów są więcej niż niepokojące. Tylko w 2013 r. raka głowy i szyi zdiagnozowano u prawie 11 tys. osób. W ciągu 12 miesięcy zmarło ok. 6 tys. pacjentów.

- To prawie dwa razy więcej niż śmiertelnych ofiar wypadków drogowych. W ciągu ostatnich 20 lat odnotowano 20-procentowy wzrost liczby zachorowań na raka szyi i głowy - informuje dr n. med. Tomasz Mierzwa, koordynator Zakładu Profilaktyki i Promocji Zdrowia Centrum Onkologii w Bydgoszczy.

Rak głowy i szyi to nazwa zbiorcza dla wszystkich nowotworów zlokalizowanych w tym obszarze (z wyjątkiem mózgu). Jest 6. rakiem pod względem częstości występowania w Polsce. Wyprzedził tak groźny nowotwór jak rak szyjki macicy.

W obrębie głowy i szyi zagrożone są przede wszystkim: krtań, wargi, jama ustna, migdałki, ślinianki i język (częściej nasada).

- Z tej grupy najwięcej przypadków nowotworów dotyczy krtani. Oprócz tak znanych czynników ryzyka jak picie alkoholu i palenie papierosów coraz częściej powodem jest wirus HPV, który jest obecny w różnych częściach ciała - mówi dr n. med. Piotr Winiarski, wojewódzki konsultant w dziedzinie laryngologii, szef oddziału otolaryngologii w Szpitalu Uniwersyteckim nr 2 im. dr. Biziela w Bydgoszczy.

Przykra dla pacjenta informacja jest taka, że każde leczenie onkologiczne w obrębie głowy i szyi oznacza spore okaleczenie. - W przypadku zaawansowanej choroby konieczne jest np. usunięcie fragmentów języka zaatakowanego przez komórki nowotworowe, co z kolei oznacza problemy z artykulacją i konsumpcją. Operacja krtani to problemy z mową - wylicza skutki uboczne dr Winiarski.

Jak mówi, „światełkiem w tunelu” jest to, że mimo znaczącego wzrostu zachorowań na nowotwory szyi i głowy u coraz większej liczby osób rak krtani rozpoznawany jest we wczesnym etapie. - To pozwala na zastosowanie oszczędzającej terapii. Stosuje się leczenie laserem, z zachowaniem krtani, a usunięciem tylko guza. Takich zabiegów wykonujemy coraz więcej. Pacjentowi nie trzeba zakładać rurki tracheotomijnej - wyjaśnia.

W walce z lawinowo rosnącą liczbą zachorowań może pomóc znajomość objawów, które - także w przypadku raka szyi i głowy - nie są charakterystyczne. Na co powinniśmy być wyczuleni?

- Niezbędna jest znajomość tzw. objawów alarmowych. Obowiązuje reguła 1/3, czyli jeden objaw utrzymujący się przez trzy tygodnie - informuje dr Mierzwa.

Objawy alarmowe to: pie-czenie języka; niegojące się owrzodzenie, czerwone albo białe naloty w jamie ustnej; ból gardła; przewlekła chrypka; ból w trakcie połykania lub problemy z połykaniem; guz na szyi; jednostronna niedrożność nosa; krwawy wyciek z nosa.

Trwa IV Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi.

Z tej okazji jutro (21 września) w dwóch bydgoskich placówkach zorganizowano porady laryngologiczne dla osób, które są zaniepokojone wymienionymi objawami. Konsultacje będą się odbywać w dwóch poradniach laryngologicznych, w: „Bizielu”, w godz. 8-14, gabinet 1040, rejestracja, tel. 52 36 55 490; „Juraszu”, w godz. 14-16, gabinet 435 B, IV piętro, rejestracja, tel. 52 585 40 53.