Jolanta Zielazna

Józef Święcicki i Bydgoszcz, w której zostawił ślad

Józef Święcicki ma w Bydgoszczy swoją tablicę. Fot. Tytus Żmijewski Józef Święcicki ma w Bydgoszczy swoją tablicę.
Jolanta Zielazna

Wreszcie jest! Pachnąca jeszcze drukarską farbą, „ciepła”, bo z maszyn drukarskich zeszła tuż przed świętami Bożego Narodzenia. Jest książka Bogny Derkowskiej-Kostkowskiej o Józefie Święcickim, bydgoskim budowniczym.

Syn szewca, zaznaczył swoją obecność kamienicami, które stały się sztandarowymi dla jego dokonań: hotel Pod Orłem, plac Wolności 1, Stary Port 1-3, Gdańska 63, ale lista jego prac jest imponująca! Wraz z kilkoma działającymi mniej więcej w tym samym czasie budowniczymi w dużej mierze zdecydował o obliczu śródmieścia Bydgoszczy, jakie znamy dziś.

Długo zapomnianą w Bydgoszczy postać Józefa Święcickiego od kilkunastu lat przywracają zbiorowej pamięci dwie kobiety: historyk sztuki Bogna Derkowska-Kostkowska i nauczycielka Ewa Arkuszewska.

Arkuszewską budowniczy zafascynował do tego stopnia, że w 2006 roku z młodzieżą odszukała jego grób na Cmentarzu Nowofarnym, a później zainspirowała Radę Miasta do ustanowienia Roku Święcickiego.

Bogna Derkowska-Kostkowska dokonania Józefa Święcickiego badała znacznie wcześniej. Po kilku latach poszukiwań, w 2001 roku ukazał się jej szkic do biografii bydgoszczanina.

Józef Święcicki ma w Bydgoszczy swoją tablicę.
Repr. z „Bydgoszczanin i budowniczy. O Józefie Święcickim...” Niezrealizowana koncepcja kościoła, który miał stanąć na skarpie przy ul. Karpackiej.

Później mozolnie tropiła jego ślady następnych kilkanaście lat, czego efektem jest właśnie książka „Bydgoszczanin i budowniczy. O Józefie Święcickim architekturze i Bydgoszczy 1859-1913”.

Autorka natrafiła na zasadniczy kłopot - brak bezpośrednich źródeł dotyczących Józefa. Obficie czerpie więc z gazet codziennych, fachowych czasopism polskich i niemieckich, ksiąg adresowych, przeprowadziła kwerendę w archiwum przeglądając akta budowlane. W efekcie zestawienie projektów autorstwa Święcickiego, do których udało się Derkowskiej-Kostkowskiej dotrzeć, liczy ponad 200 pozycji. To nie tylko pałacyki, czynszowe kamienice, ale także przebudowy i rozbudowy, szopy, garaże, przyłącza kanalizacyjne itp.

Z okruchów odtwarza autorka dzieciństwo i naukę Józefa, początki jego działalności zawodowej, pokazuje rozwiązania techniczne jego autorstwa i patenty. Z kart książki wyłania się postać wielowymiarowa, o różnorodnych zainteresowaniach. O wielu rzeczach mogła tylko wnioskować z dużą dozą prawdopodobieństwa.

Dzięki wspomnieniom wnuków Felicji Śliwińskiej z domu Święcickiej, rodzonej siostry Józefa i zbiorowi ich rodzinnych fotografii, w książce możemy zobaczyć nie tylko zdjęcie budowniczego, ale i jego rodzeństwa, krewnych. Możemy też poznać niektóre fakty dotyczące rodziny Święcickich.

Książka jest pracą naukową, zaopatrzoną w liczne przypisy. Bogato ilustrowana nie tylko współczesnymi fotografiami budynków Józefa Święcickiego.

Józef Święcicki ma w Bydgoszczy swoją tablicę.
Repr. z „Bydgoszczanin i budowniczy. O Józefie Święcickim...” To kompendium wiedzy przede wszystkim o dokonaniach bydgoskiego budowniczego.

Bogna Derkowska-Kostkowska pokazuje oryginalne projekty budynków, parafy mistrza, anonse reklamowe, ogłoszenia. Wyjaśnia style, architektoniczne niuanse, pokazuje odniesienia do modnych i znanych budowli zagranicznych.

Autorka nie unika tematu, który Święcickiemu nie przysporzył popularności - zniemczenia nazwiska. Niestety, w odnalezionych dokumentach nie ma motywów, wyjaśnień, które tłumaczyłyby tę decyzję budowniczego. Ale przez postawę Święcickiego w innych okolicznościach pokazuje, że wspierał działania Polaków.

Bardzo bogaty jest rozdział „Katalog projektów”, w którym zostały zebrane wszystkie znane prace autorstwa Józefa Święcickiego w Bydgoszczy, Inowrocławiu i Solcu Kujawskim.

Jest też chronologiczne zestawienie projektów - od rozbudowy, a właściwie dobudowy kruchty do (nieistniejącej już) świątyni staroluterskiej przy ul. Poznańskiej 25 (1881 r.) do przebudowy kamienicy przy ul. Gdańskiej 63 w 1913 r.

Promocja książki „Bydgoszczanin i budowniczy. O Józefie Święcickim, architekturze i Bydgoszczy 1859-1913” odbędzie się 12 stycznia 2017 roku o godz. 18 w Saloniku Hoffmana w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury przy pl. Kościeleckich.

Jolanta Zielazna

Emerytury, renty, problemy osób z niepełnosprawnościami - to moja zawodowa codzienność od wielu, wielu lat. Ale pokazuję też ciekawych, aktywnych seniorów, od których niejeden młody może uczyć się, jak zachować pogodę ducha. Interesuje mnie historia Bydgoszczy i okolic, szczególnie okres 20-lecia międzywojennego. Losy niektórych jej mieszkańców bywają niesamowite. Trafiają mi się czasami takie perełki.

Dodaj pierwszy komentarz

Komentowanie artykułu dostępne jest tylko dla zalogowanych użytkowników, którzy mają do niego dostęp.
Zaloguj się

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2023 Polska Press Sp. z o.o.