Biomarkery i nanocząstki bez tajemnic
Badania doktorantów z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku mogą zrewolucjonizować ginekologię i onkologię. Karol Charkiewicz i Ewelina Piktel otrzymali na nie stypendia Polpharmy.
Zostali wybrani spośród 22 studentów studiów doktoranckich uczelni medycznych w Polsce. Karol Charkiewicz i Ewelina Piktel z Białegostoku za dotychczasową pracę zostali docenieni przez polskiego producenta leków - firmę Polharma. Na swoje badania otrzymali stypendia naukowe w wysokości po 10 tys. zł.
Testy dla ciężarnych
Karol Charkiewicz z Kliniki Perinatologii UMB został wyróżniony za badania, w których poszukuje nowych biomarkerów preeklampsji, czyli stanu przedrzucawkowego u kobiet w ciąży i ich płodów.
- Jego podłożem jest nieprawidłowy rozwój łożyska. Płód otrzymuje zbyt mało substancji odżywczych, co może prowadzić do zahamowania jego wzrostu. To ciężka choroba, która może skończyć się śmiercią matki i dziecka - tłumaczy Karol Charkiewicz.
Na razie nie ma testu, który wcześnie diagnozowałby lub wykazywał zwiększone ryzyko wystąpienia tej choroby u ciężarnych. Nie ma też leku, który mógłby ją zahamować.
- Głównym celem mojego projektu jest znalezienie nowych biomarkerów choroby, czyli takich cząsteczek białkowych i lipidowych krążących we krwi ciężarnej, które byłyby charakterystyczne dla tej choroby - mówi doktorant.
W zespole, którym kieruje dr hab. Agnieszka Błachnio-Zabielska odkrył czynniki, które w przyszłości mogłyby posłużyć jako podstawa nowego testu diagnozującego tę chorobę. Nad tym problemem diagnosta laboratoryjny pracuje od 2008 roku, czyli od pierwszego roku studiów doktoranckich. Ta praca zupełnie go pochłonęła i stała się wielką pasją. Obecnie Karol Charkiewicz jest na stypendium w Kopenhadze, w ośrodku zajmującym się biologią reprodukcyjną pod opieką prof. Clausa Andersena.
- To absolutne guru w dziedzinie analiz i badań translacyjnych - uważa Charkiewicz. - Dzięki niemu po powrocie do Polski będę mógł podnieść jakość swoich projektów i zacząć zupełnie nowe tematy badań, które są teraz w ginekologii i położnictwie najbardziej trendy.
Marzeniem 27-latka jest wyjazd na kilkuletnie stypendium naukowe do USA.
- Ale z drugiej strony im bliżej końca doktoratu, tym więcej perspektyw otwiera się na miejscu. W Polsce mamy coraz więcej fajnych pomysłów na badania i szans na rozwój. Poczekam spokojnie do końca doktoratu, a później zobaczymy - mówi.
To już kolejne wyróżnienie Karola Charkiewicza. Doktorant ma już na swoim koncie złoty medal na wystawie wynalazków w Genewie oraz krajowy tytuł Studenta-Wynalazcy. Otrzymał je za test pozwalający sprawdzić czy płód w łonie matki ma zespół Downa.
Nanocząsteczkami w nowotwory
Polpharma doceniła także rozprawę doktorską Eweliny Piktel o nowych metodach terapii przeciwnowotworowej opartych na technikach nanomedycyny. Z badań wynika, że nanocząstki, czyli cząstki o rozmiarach sięgających jednej miliardowej metra, są bardzo dobrymi nośnikami leków. Są w stanie dostarczać je dokładnie w miejsce ich działania, czyli np. w miejsce rozwijającego się guza nowotworowego.
- Nanocząstki łączymy nie tylko z tradycyjnymi lekami przeciwnowotworowymi, ale również z nowosyntetyzowanymi substancjami. Te drugie nie są wykorzystywane w lecznictwie, ale mają duży potencjał, aby razem z nanocząstkami i klasycznymi lekami przeciwnowotworowymi stworzyć bezpieczny system, skuteczny w terapii nowotworów lekoopornych - tłumaczy Ewelina Piktel.
Zakłada, że zastosowanie nanosystemów w nowoczesnej terapii onkologicznej pozwoli na poprawę tolerancji leków przeciwnowotworowych. Dodatkowo może ograniczyć lub całkowicie wyeliminować działania niepożądane leków i skutki uboczne chemioterapii. Te badania na UMB rozpoczęły się w 2011 roku. Od trzech lat pod opieką prof. dr hab. Roberta Buckiego młoda farmaceutka pracuje nad wykorzystaniem nanocąsteczek jako nośników leków przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybicznych. - Równocześnie prowadzimy badania wykorzystujące nanosystemy jako element nowoczesnej terapii przeciwnowotworowej - mówi Ewelina Piktel.
Stypendium Polpharmy jest dla niej dużym wyróżnieniem, które pozwala skupić się na pracy naukowej, a ta jest jej priorytetem.
- Ta nagroda znacznie zwiększa pewność siebie i stanowi poniekąd potwierdzenie, że nasza praca naukowa ma znaczenie - podkreśla 30-letnia doktorantka.