Achmied Zakajew: My jako pierwsi stworzyliśmy własne państwo, ale zostaliśmy sprzedani przez wspólnotę międzynarodową
Polska to jedyne państwo, które przez te wszystkie lata okupacji naszego państwa wspierała Czeczenów na wszystkie sposoby – mówi Achmied Zakajew, pełniący rolę dyplomatycznego przedstawiciela nieuznawanej Czeczeńskiej Republiki Iczkeria, z którym rozmawialiśmy podczas II Forum Wolnych Narodów Rosji w Pradze.
Dlaczego nadal tak mało Czeczenów walczy na Ukrainie po stronie Ukrainy?
Ale dlaczego? Czemu uważa pan, że mało? Ma pan jakąś informację od wojskowych?
Taką mamy informację, że jest ich więcej po rosyjskiej stronie.
Ja mam całkiem inne informacje. I, swoją drogą, potwierdzone przez stronę ukraińską. Walczy tam więcej Czeczenów niż w rosyjskiej armii przeciwko Ukrainie.
Zatem, co można zrobić z Kadyrowem?
To zależy od sytuacji, od tego, jak zakończy się wojna w Ukrainie. Losy Putina i Kadyrowa są absolutnie wzajemnie powiązane. Los jednego zależy od losu drugiego. Są związani krwią, czeczeńską krwią, a teraz krwią ukraińską. Wierzę, że czeka ich międzynarodowy trybunał.
Czy Polska pomaga Czeczenom?
Mamy w Polsce wielu przyjaciół, którzy pomagają Czeczenom. Poza tym, można powiedzieć, że Polska to jedyne państwo, które przez te wszystkie lata okupacji naszego państwa wspierała Czeczenów na wszystkie sposoby. I jest to jedyne państwo, które na poziomie ministerstwa spraw zagranicznych potępiło zabójstwo czeczeńskiego prezydenta Asłana Maschadowa. Dlatego jesteśmy wdzięczni Polakom, narodowi polskiemu i polskiej władzy.
Czy jest możliwość stworzenia w Polsce, we współpracy z polskim rządem, Domu Czeczeńskiego, czy Iczkerskiego na wzór Domu Białoruskiego w Polsce?
Wierzę, że tak się stanie. Do tej pory było na to zbyt wcześnie, ale wierzę, że w najbliższej przyszłości uda nam się to zrealizować. Kwestia polega na tym, że jeszcze piętnaście lat temu mieliśmy działkę, gdzie mógłby stanąć dom, gdzie miał być zbudowany czeczeńsko-polski ośrodek. Wspólna organizacja. Właścicielem tej działki była Przyjaźń Polsko-Czeczeńska. Po prostu nie mieliśmy finansowej możliwości, żeby zacząć budowę. Ale teraz sytuacja wokół tematu czeczeńskiego zmieniła się, na całym świecie wszystko się zmienia. Wierzę, że uda nam się zrealizować ten projekt.
Co można zrobić z wizerunkiem Czeczenów w Polsce? Dzisiaj utożsamiamy ich głównie z bandytami, przestępcami albo z rosyjskim Kadyrowem.
Jest to wynik antyczeczeńskiej propagandy Rosji, za którą, niestety, podążyli zachodni dziennikarze. Podłapywali wszystko to, co pochodziło od rosyjskich propagandystów. Ten image to jedno ze zwycięstw Putina i jedno z głównych zadań, jakie Putin postawił przed swoimi propagandystami – dyskryminacja Czeczenów i demonizacja Czeczenów jako całego narodu.
Jestem kategorycznie przeciwny idealizowaniu Czeczenów. Ale jestem także kategorycznie przeciwny, żeby ich demonizować. Powiem panu co innego. Mam odmienne dane. Proporcjonalnie do procentowego udziału Czeczenów wśród imigrantów znajdujących się w Unii Europejskiej, sprawiają oni mniej problemów, niż którakolwiek inna grupa etniczna migrantów. Wiem to, bo kontaktuję się bezpośrednio ze strukturami, które kontrolują ten proces w Polsce, w Belgi, we Francji i w Niemczech. Dlatego uważam, że ten wizerunek, który został stworzony w środkach masowego przekazu, obraz Czeczenów jako gangsterów i bandytów, w dowolnym przypadku na poziomie struktur, profesjonalnych struktur i administracji tych państw [jest nieprawdziwy]. Oni rozumieją, że Czeczeni przedstawiają mniejszy problem niż inne grupy etniczne.
Można wywieść obraz z tego, że Czeczeni uczą się na najbardziej prestiżowych uniwersytetach. Kończą szkoły, zwłaszcza to pokolenie, które urodziło się tutaj, w Europie. To całkiem inni ludzie, to Europejczycy, to ludzie, którzy dorastali w wolnych krajach i absolutnie zintegrowali się z państwami europejskimi, gdzie żyją. Dlatego tę pierwszą falę można uznać za stracone pokolenie. Ludzie, którzy zostali oderwani od domu i którzy nie zostali zintegrowani z tymi państwami. To stwarza trochę problemów. I to głównie spośród tych osób ktoś zginął, ktoś się zradykalizował, poszedł w stronę radykalnego islamu. Niektórzy z nich wyjechali do Syrii, tam zginęli. I dzisiaj, zasadniczo, uważam, że zmiana wizerunku Czeczenów zależy w dużej mierze od tych Czeczenów, którzy dorastali tutaj. I to się realnie teraz dzieje.
Co powinno być zrobione, by Czeczeni mogli żyć w swoim kraju? Dzisiaj żyją swobodnie w Europie, ale nie żyją w Czeczenii. Czy jest możliwe otwarcie drugiego frontu na Kaukazie? Rozpoczęcie tam wojny?
Żeby Czeczeni żyli na swojej ziemi, w swoim państwie, niezbędne jest w pierwszej kolejności zakończenie okupacji tego państwa. Tak samo jak dla milionów Ukraińców, którzy przebywają dzisiaj w Europie. Głównym warunkiem ich powrotu do ojczyzny jest deokupacja kraju i zakończenie wojny na terytorium Ukrainy. Te same warunki dotyczą także Czeczenów.
Gwarantuję, że Czeczeni już otwarli drugi front. Co mam na myśli? Dokładnie dzięki temu, że istnieje nasza struktura i nasza administracja, ta praca, którą wykonujemy tutaj, na zachodzie jako kontynuatorzy czeczeńskiej państwowości, dzięki ludziom bazującym na czeczeńskiej państwowości. Dzięki naszemu ruchowi, naszym strukturom Putin zmuszony jest utrzymywać na Kaukazie i w naszym regionie stupięćdziesięciotysięczne zgrupowanie wojska. Zapewniam, że jeśli by nie to, co dziś robimy, to stupięćdziesięciotysięczne zgrupowanie byłoby w Ukrainie. Tym samym z pełnym przekonaniem mówimy, że otwarliśmy drugi front.
Teraz główną sprawą pozostaje to, że, żebyśmy mogli to wszystko realizować, potrzebujemy politycznego wsparcia wspólnoty międzynarodowej. Co mam na myśli – Polska, czy Ukraina, czy inne państwa europejskie powinny uznać fakt okupacji naszego państwa. I kiedy Czeczeni usłyszą, że czeczeńska tragedia, mimo że minęło tyle lat, znajduje w końcu odzew i zrozumienie na Zachodzie, będą gotowi do tego, żeby zmienić format władzy istniejący w Republice Czeczeńskiej.
Dokładnie dlatego ważny jest dla nas udział w tego typu forach, udział i spotkania z mediami, żeby Czeczeni – robimy to przede wszystkich dla naszych Czeczenów, którzy znajdują się pod okupacją – żeby zrozumieli, że świat zwrócił uwagę na czeczeńską tragedię. Kwestia w tym, że do tej pory byliśmy zostawieni sami z tą niesprawiedliwością, z tą tragedią. Do początku wojny na Ukrainie, do początku agresji Putina. Ale dzisiaj sytuacja się zmieniła. Dlatego mówimy, że Czeczeni będą gotowi w pełni zmienić format władzy i zakończyć okupację swojego kraju. Ale to będzie bezpośrednio związane z tym, jak skończy się wojna w Ukrainie.
Czy jest pan gotów współpracować z każdym Czeczenem, by ustanowić rząd, radę wojenną, przywrócić Iczkerię na emigracji? Jak szeroka może być współpraca?
Żeby pan zrozumiał, co się dzieje. Dzisiaj mamy oficjalne struktury administracji, które zachowały prawny fundament czeczeńskiej państwowości, poczynając od Dżochara Dudajewa. I dzisiaj utrzymujemy więzi na terytorium Czeczeni. W warunkach podziemnych istnieją władze miejscowości i rejonów. Mamy także odpowiedni system kontaktu z diasporą i z ludźmi, którzy przebywają na Zachodzie. Oni także, niezależnie od tego, że przebywają w Europie, są przytłoczeni tą sytuacją, tym, co dzieje się w Czeczeni. Nie mogą publicznie, jak ja albo niektóre osoby opowiadać i występować, bo mają w domu krewnych. Zna pan putinowskie metody, jak wywierają presję na krewnych, którzy zostali w domu z powodu wystąpień politycznych naszych członków tutaj, na zachodzie. Dlatego mamy takie trudności. Ale utrzymujemy kontakty i komunikację ze wszystkimi Czeczenami.
Czy jest pan skłonny współpracować z tymi, którzy walczyli w Syrii, z tak zwanymi emirami?
W Syrii przebywali ludzie, którzy zostali tam skierowani poprzez kłamliwe aspekty islamskiego radykalizmu, zostali oszukani, a także ci, którzy wypełniali wolę Kremla. Dokładnie po to, żeby stworzyć obraz Czeczenów jako międzynarodowych terrorystów radykalnego islamu. Częściowo się to udało. Ale jeśli rozmawiamy o udziale procentowym, to margines. Dlatego ci, którzy to zrozumieli i przeżyli, przede wszystkim starają się dzisiaj załagodzić stosunki z naszymi strukturami. To dzieje się w Turcji, to dzieje się w Ukrainie. Tam w szeregach czeczeńskich bojowników są ci, którzy byli w Syrii, ale zrozumieli, co się dzieje, rozumieją, co się stało z tymi ludźmi.
Znajdziemy zawsze wspólny język i jesteśmy gotowi razem z nimi działać, żeby doprowadzić do deokupacji naszego państwa. Ale te grupy, które w swoim czasie stworzyły tak zwane Kaukaskie Emiraty, próbowały zastąpić państwo czeczeńskie, a tym samym stworzyć obraz międzynarodowych terrorystów. Swoją drogą ta organizacja została włączona do międzynarodowego spisu ugrupowań terrorystycznych. Są oni, oczywiście, absolutnymi skończonymi propagandystami rosyjskimi, rosyjskimi prowokatorami. Ci ludzie, którzy za tym stoją, powinni być doprowadzeni do odpowiedzialności. Dokładnie dlatego rozumieją dzisiaj, że deokupacja Czeczeni bezpośrednio w następnym kroku doprowadzi do tego, że będą wezwani do odpowiedzialności ci, którzy popełniali zbrodnie – nie tylko przeciw narodowi czeczeńskiemu, ale także w jego imieniu w innych państwach.
Czy myśli pan, że inne narody wewnątrz Federacji Rosyjskiej także rozpoczną walkę o swoją wolność?
Wszystko będzie zależeć od tego – to jest klucz do rozwiązania czy też zburzenia rosyjskiego imperium – kluczem jest Czeczenia. Te narody, które dzisiaj mają perspektywę wolności i chęć oswobodzenia się, będą orientować się na Czeczenię, dlatego że my jako pierwsi stworzyliśmy własne państwo, ale zostaliśmy sprzedani przez wspólnotę międzynarodową. Jeśli dzisiaj świat przemyśli stosunek do Czeczenów i czeczeńskiej państwowości, będzie to gwarancją tego, że inne narody pójdą za naszym przykładem i będą czuć i wiedzieć, że nie zostaną zostawione same sobie wobec tego imperialnego potwora, który uciska te narody już od wieków.
Czy myśli pan, że Kadyrow może powiedzieć Putinowi po prostu: „już nie chcę być z tobą”? I że zacznie walczyć o niepodległą Czeczenię?
Nie, nigdy. Nie. Nie.