99 lat temu Łemkowie chcieli stworzyć tu swoje państwo

Ludność składała przysięgę na wierność Radzie Łemkowszczyzny podczas nabożeństw w cerkwiach. Łemkom zakazano przynależności do Wojska Polskiego. Mieli oni strzec swojego dobytku.

To miało być państwo w państwie, a deklaracja podpisana 5 grudnia 1918 roku we Florynce przez Naczelną Radę Łemkowszczyzny jest dowodem na to, że Łemkowie mieszkający na tych terenach marzyli o swojej niezależności. Pisali wówczas, że czują się i uznają za obywateli jednego, wielkiego Państwa Ruskiego i że nie uznają na naszej ziemi żadnej (...) cudzej władzy. - Protestujemy przeciwko imperialistycznym zapędom innych narodów względem naszej ziemi i oczekujemy, że zwycięskie państwa koalicyjne już w nieodległym czasie dadzą ruskiemu narodowi Przykarpacia możliwość uwolnienia się od sięgających po jego ziemię zachłannych sąsiadów i stać się prawdziwym gospodarzem swojej ziemi - czytamy w dokumencie sprzed blisko wieku.

Sen o państwowości

Jesień 1918 r. na ziemi gorlickiej była bogata w wydarzenia historyczne związane z kształtowaniem nowej rzeczywistości po upadku Austrii. Przejęcie władzy przez Polaków z rąk austriackich nastąpiło 2 listopada 1918 r. przez Tymczasową Radę Narodową ziemi gorlickiej podległą Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie. Inaczej jednak było w południowych wsiach powiatu gorlickiego, zamieszkałych przez Łemków, którzy kierowani przez swoją inteligencję, zaczęli organizować swoją administrację.

I tak podczas wiecu 27 listopada 1918 r. w Gładyszowie około dwóch tysięcy Łemków powołało Ruską Radę, którą na początku grudnia 1918 r. przemianowano w Powiatową Ruską Radę dla Gorlickiego, Jasielskiego i Krośnieńskiego. Na jej czele stanął ks. Mychaił Jurczakewycz - proboszcz z Czarnego. Jej wzorem w Śnietnicy utworzono Powiatową Ruską Radę dla powiatu grybowskiego z prawnikiem dr. Jarosławem Kaczmarczykiem na czele, a w Krynicy Ruską Radę dla powiatu nowosądeckiego i nowotarskiego, na której czele stanął dr prawa Aleksander Cichański. Najpóźniej, bo na początku grudnia 1918 r. powstała Powiatowa Ruska Rada w Sanoku, kierowana przez dr. Aleksandra Sawiuka.

Zjazd Rady Łemków

By dalej konsolidować poczynania łemkowskiej administracji 5 grudnia 1918 r. na wiecu we Florynce, gdzie zebrało się około 500 osób reprezentujących 130 łemkowskich wsi, powołano Naczelną Radę Łemkow-szczyzny, której przewodniczącym został ks. Mychajło Jurczakewycz, a sekretarzem był dr Dymytryj Sobyn, pochodzący z Bartnego. Tego samego dnia Naczelna Rada Łemko-wszczyzny ogłosiła się jedyną władzą na Łemkowszczyźnie i wydała rozporządzenia, aby po wsiach łemkowskich zbierano pieniądze na utrzymanie powstałej administracji. Zalecono sołtysom, aby ludność złożyła przysięgę na wierność Naczelnej Radzie Łemkowszczyzny podczas uroczystych nabożeństw w cerkwiach.